Kommandant-generaal Hendrik Potgieter

Kommandant-generaal Hendrik Potgieter. 

Kommandant-generaal Hendrik Potgieter was een van die dryfkragte agter die Groot Trek, maar sy verhaal is veel minder bekend as dié van sommige van sy tydgenote. Hierdie biografie, geskryf deur sy afstammeling Carel Potgieter en N.H. Theunissen, wil “’n held teruggee” aan latere geslagte deur ryk familietradisie te kombineer met die deeglike gebruik van argiefbronne en tydgenootlike verslae.

In meer as twintig hoofstukke volg die boek Potgieter vanaf sy familie-oorsprong en jeug op die Kaapse grens, deur die geboorte van die Trek-ideaal, die dramatiese vertrek oor die Oranje- en Vaalriviere en die verskeie krisisse wat tot die Voortrekker republieke se stigting en ontwikkeling gelei het: die opkoms van die Matabeles, die Vaalriviergeveg en die Liebenbergmoorde, die desperate verdediging by Vegkop, die veldtogte by Mosega en Kapain, en die noodlottige Italeni-ekspedisie.

Daarna spoor dit sy rol na in die stigting van Winburg, Potchefstroom, Ohrigstad en Soutpansberg, sy dikwels gespanne verhouding met Britse owerhede en ander Voortrekkerleiers, en sy bedrywighede in die jare tot sy dood in 1852. In die slothoofstukke voer die outeurs aan dat Potgieter se geduldige, onopgesmukte arbeid op die Hoëveld in ’n groot mate die grondwerk gelê het vir die latere Transvaal- en Oranje-Vrystaat republieke – as skuiling én as politieke raamwerk waarsonder Afrikaner-geskiedenis dalk veel anders sou verloop het.

Vir lesers wat belangstel in die dieper wortels van Afrikaner-identiteit, grenskonflik en die wording van die Boererepublieke, is hierdie boek beide ’n boeiende lewensverhaal en ’n onontbeerlike, maar dikwels oor die hoofgesiene gedeelte van Suid-Afrika se negentiende-eeuse geskiedenis.

Die Voorwoord en Inhoudsopgawe kan hier afgelaai word.

Formaat: Aflaaibare PDF (±29Mb)

Bladsye:   269 (Afrikaans)

Kommandant-generaal Hendrik Potgieter. 

Commandant-general Hendrik Potgieter was one of the driving forces behind the Great Trek, yet his story is far less well known than that of some of his contemporaries. This biography [in Afrikaans], written by his descendant Carel Potgieter and N.H. Theunissen, aim to “give back a hero” to later generations by combining rich family tradition with careful use of archival sources and contemporary accounts.

Across more than twenty chapters the book follows Potgieter from his family origins and youth on the Cape frontier through the birth of the Trek ideal, the dramatic departure over the Orange and Vaal rivers, and the succession of crises that shaped the Voortrekker republics: the rise of the Matabele, the Vaal River battle and the Liebenberg murders, the desperate defence at Vegkop, the campaigns at Mosega and Kapain, and the fateful Italeni expedition. It goes on to trace his role in founding Winburg, Potchefstroom, Ohrigstad and Soutpansberg, his often tense relationship with British authorities and other Voortrekker leaders, and his activities during his final years up to his death in 1852.

In the closing chapters the authors argue that Potgieter’s patient, non-showy labour on the Highveld laid much of the groundwork for the later Transvaal and Orange Free State republics, providing a refuge and a political framework without which Afrikaner history might have taken a very different course.

For readers interested in the deeper roots of Afrikaner identity, frontier conflict and the making of the interior republics, this is both an engaging life story and an essential but often overlooked part of South Africa’s nineteenth-century history.

The Preface and Table of Contents can be downloaded here.

Format: Downloadable PDF (±29Mb)

Pages: 269 (Afrikaans)